02 Nisan 2016 Cumartesi Saat 10:36
24 Mart tarihinde Musul’u DAİŞ’ten kurtarmak için
Maxmur-Geyara hattında “Fetih Operasyonu adıyla bir operasyon başlatıldı. Eş
zamanlı olarak da Şengal cephesinden YBŞ güçleri de Musul’un batı cephesinden
operasyon başlattı.
Maxmur-Geyara
Musul’un doğusuna düşen Musul’a bağlı Kürtler ve Arapların yaşadığı geniş bir
coğrafyaya sahip alanlardır. Geyara, Musul kenti DAİŞ’e teslim edildiğinde kısa
bir süre sonra DAİŞ’in kontrolüne geçen Arap halkının yaşadığı bir yerleşim
yeridir. Maxmur, Saddam rejimi döneminde Araplaştırma politikası dâhilinde
Araplaştırılmak istenen bir yerleşimdir. Saddam rejimi devrildikten sonra Arap
ve Kürt nüfusu Maxmur’da dengelendi, hatta sonraları Kürt nüfusu çoğunluk
haline geldi. 2014 Ağustos ayında yapılan DAİŞ saldırısından sonra Maxmur’a
geri dönüşler başlayınca daha önce orada ikamet eden Arap ailelerden kimse
dönmedi. Bir kısmı KDP’nin denetiminde olan başka alanlara geçerken, köylerde
yaşayan büyük bir kesimi DAİŞ’e katıldı.
Maxmur alanı Irak anayasasının 140. Maddesi gereği statüsü
belirlenemeyen Kürdistan topraklarından bir parçadır.
İdari ve askeri olarak KDP’nin denetiminde bulunsa da,
halkın büyük çoğunluğu YNK’yi desteklemektedir.
Başurê Kürdistan ve Irak sınırında yer aldığı için konum
itibariyle stratejik bir öneme sahiptir.
Maxmur’a bağlı büyük bir alan hala DAİŞ’in denetiminde
bulunmaktadır. KDP’nin Kürdistan topraklarını DAİŞ’ten temizleyeceğiz
propagandalarına rağmen, bu alanın kurtarılması için her hangi bir çabasının
olmadığı ortadadır.
En son Irak askerlerinin Şubat ayından itibaren bölgeye
gelmesi ve ABD’liler tarafından uzun zamandır eğitilen Haşdi Watani güçleriyle
beraber Koalisyon uçaklarının öncülüğü ve desteğiyle bir operasyon başlatıldı.
Musul’un doğusunda belirtilen güçler operasyona katılırken, batı cephesinde de
YBŞ güçleri tarafından 1600 kişilik bir askeri güçle büyük ve etkili bir
operasyon başlatıldı. Operasyon başladıktan dört gün sonra kötü hava koşulları
gerekçe gösterilerek durduruldu. 4 günlük operasyonda YBŞ güçleri batı
cephesinde önüne hedef koyduğu alanları özgürleştirirken, Irak ordusunun doğu
cephesinde ki operasyonu pekte iç açıcı olmayan sonuçlar doğurdu.
Operasyonun başlamasındaki amaç, katılan güçler ve
hedeflerine bakıp kısa bir süredir tarafların ilerleme-gerileme durumları ve
kayıplarına bakıldığında yapılması planlanan büyük Musul operasyonun
başarısının-başarısızlığının nasıl olacağı ortaya çıkıyor.
Başlatılan
Operasyonun Hedefi ve İlerleme Durumu
Uzun süredir Musul operasyonunun ne zaman başlatılacağı ve
kimlerin katılacağı tartışma konusudur. Musul’un petrol rezervlerinin
zenginliği ve kozmopolit yapısı Musul savaşında ve sonrasında oluşturulacak
olan yönetimde kimlerin yer alacağı konularında büyük anlaşmazlıklar ortaya
çıkarıyor. 24 Martta başlatılan “Fetih Operasyonu her ne kadar Musul’u
kurtarmaya yönelik bir operasyon olarak değerlendirilse de, sahada savaşan ve
cephe gerisinde operasyonun gidişatını izleyen güçler değerlendirildiğinde
pekte ciddi bir operasyon olmadığı görülecektir. Sadece Musul’un batı
cephesinde YBŞ güçlerinin başlattığı operasyonda ilerleme kaydedilip, ileride
yapılacak olan operasyona dâhil umut vaat etse de diğer cephelerde ki durum
hiçte iç açıcı değil.
Yapılması planlanan Musul operasyonunun 2 aşamalı olarak
yapılması hedefleniyor. Birinci aşamada, Irak’ta bulunan bütün askeri güçlerin
bir şekilde operasyona katılması tartışılırken (nihai bir karara varılmadığı
için hala tartışma konusudur), 2. aşama da Musul’un demografik yapısı göz önüne
alınarak kimlerin katılabileceği üzerine tartışılıyor. Yapılan tartışmalar
demografik yapı üzerine kamuoyuna sunulsa da asıl tartışma konusunun Musul’a
kimin, kimlerin hâkim olacağıdır. Nihai kararların Irak Merkezi hükümeti
tarafından verileceği dile getirilse de asıl hedefi belirleyen ve kimlerin
katılabileceğinde ağırlıklı olarak karar veren ABD’dir.
Üzerinde tartışılan Musul operasyonunun 1. aşaması olarak
değerlendirilen aşama Musul merkezi dışında kalan ilçe ve köylerin
temizlenmesidir. Bu alan öyle küçümsenecek derecede bir alan değildir.
İçerisinde Tel Afer’den tutalım, Kerkük’e bağlı Hewice ilçesine kadar olan
bölgeleri kapsıyor. Bu alanların içerisinde DAİŞ’in petrol merkezlerinden olan
Beyci ve Şırgat da var. Planlamaya göre, çevre temizliğinde Irak ordusu,
Peşmerge güçleri, YBŞ kuvvetleri, Haşdi Şabi, Haşdi Watani katılacak. Bunlara
destek olarak da Koalisyon güçlerine bağlı savaş uçakları operasyona destek
verecek. Eğer operasyonun 1. Aşaması başarıya ulaşırsa 2. aşamasına geçilecek.
Nihayetinde operasyonun 1. aşaması başlatıldı. Irak
askerleri ve Sünni Haşdi Watani güçleri Musul’un doğu cephesi olan Maxmur
cephesinden 5 bin civarında büyük bir askeri güçle operasyon başlattılar.
Operasyonun ilk iki gününde yapılan açıklamalara göre 6 köyü
DAİŞ çetelerinden temizleyen güçler, Nasr köyüne ulaştıktan sonra tıkanma
başladı. Operasyon başlamadan bir hafta öncesinde savaş uçakları bölgeyi yoğun
bir şekilde bombaladı. Savaş uçaklarının yoğun bombardımanı ve 5 bin civarında
askeri gücün saldırısına rağmen DAİŞ çeteleri bu cephede büyük bir direnç
gösteriyor. DAİŞ Musul’un her cephesinde büyük hazırlıklar yapmış durumda. Yer
altı mevzileri ve mayınlanmış arazisiyle saldırılara karşı koyacağını şimdiden
göstermiş durumda. Operasyonun ilerleyememesinin illaki DAİŞ’in gücü ve yaptığı
büyük hazırlıklar değil. Irak ordusunun böyle bir savaşı tek başına yürütecek
gücü ve deneyimi yok. İki yıldır Irak’ta yaşanan savaş en azından bunu
gösterdi.
Operasyonların ilerleyemeyişinin büyük nedeninin DAİŞ’in
hazırlıkları ve savaş kanlığı olmadığını belirlemek için Batı cephesine bakmakta
fayda var.
Musul’un batı cephesin de YBŞ-HPG-YJA STAR güçleri ile
Peşmerge güçleri bulunmaktadır. Peşmerge güçleri daha operasyona dâhil olmuş
değiller. YBŞ güçlerinin başlattıkları operasyonda 20 km uzunluğunda 10 km
genişliğinde içerisinde stratejik bölge ve köylerin bulunduğu büyük bir alan
özgürleştirildi. Yüzlerce çete öldürüldü bu operasyonda.
Yapılan operasyon Doğu cephesinde şimdiden tıkanmış
durumdadır. Birkaç köylük bir ilerlemede büyük kayıplar veren Irak ordusu
operasyonun ileri aşamasında çok büyük zorluklarla karşılaşacağa benziyor.
0
21
TR
:” ”
:””
” “,” ”
:” ”
Aram Serhat
Kürdistan Stratejik
Araştırmalar Merkezi
www.lekolin.com –
www.lekolin.org – www.lekolin.net – www.lekolin.info – www.navendalekolin.com
