08 Nisan 2016 Cuma Saat 10:44
Operasyona Katılan ve Katılması Tartışılan Güçlerin Durumu
Her ne kadar operasyonun koordineli bir şekilde birkaç güç
tarafından yapılacağı tartışılsa da, sahada öncülük edecek olan gücün Irak
Merkezi Hükümetine bağlı olan askeri gücün olacağı kesindir. Türk devleti ve
İran’ın oluşturdukları paramiliter güçlerin operasyona dâhil olmak istemeleri,
operasyonun gecikmesine ve ileride daha büyük sorunların çıkmasına zemin
hazırlamaktadır. Aynı zaman da KDP’nin Musul’da söz sahibi olmak istemesi eğer
bu olmasa Irak ordusu ve YBŞ güçlerinin operasyonu başarılı bir şekilde
yürütmelerine engel olması da tıkanıklığa neden olan sebeplerden bir tanesidir.
Yine Musul’un kurtarılmasını ilkeli bir şekilde isteyip ona göre davranan ve
operasyonlar yürüten güç YBŞ güçleridir.
Operasyonda yer alacak olan en büyük güç Irak Ordusudur.
Irak ordusunun kaç bin askerle operasyona katılacağı net değilken, önemli
cephelerde ve Musul kent merkezini kurtarılmasında öncü rol üstleneceği
ortadadır. Ama ordunun zayıflığı DAİŞ karşısında olan yenilgilerinin etkisi,
ordunun zor durumda kalacağına işaret ediyor.
KDP hali hazırda operasyona destek vereceğini ve Musul kent
merkezi dışında kalan bölgelerde savaşa aktif bir şekilde katılacağını
açıklamaktadır. KDP’nin bu savaştaki görünen amacı, Musul barajını tam olarak
elinde tutmak ve ikinci en büyük amacı da YBŞ güçlerinin aynı zamanda olası bir
durumda PKK’nin askeri gücü olan HPG’nin savaşa katılması durumunda bunu
engellemektir. KDP YBŞ ve HPG’nin savaşa katılmasını engellemek için Türk
askerini kullanmak amacındadır. İddialara göre KDP Başika bölgesinde bulunan
1500 Türk devleti askerini Tel Afer-Şengal hattına kaydırarak YBŞ ve HPG’nin bu
alanlarda ilerlemesini durdurmak istemektedir. Diğer önemli cephelerden olan
Maxmur cephesinde de Türk devletiyle beraber desteklediği Haşdi Watani
milislerinin yoluyla zorluk çıkarmak amacındadır.
Operasyona katılacak olan kesimler üzerine tartışmalar
yürütülüp toplantılar yapılırken, kendi cephesinde operasyon başlatan ve aktif
bir şekilde savaşı yürüten ve operasyon başlattığı bölgelerde sonuç alan en
dinamik güçte YBŞ’dir. Musul’un batı cephesine operasyon başlatan YBŞ günlük
gibi kısa bir sürede 20 km uzunluğunda 10 km genişliğinde bir alanı
özgürleştirmiş yüzlerce çeteyi öldürmüş en önemlisi de KDP’nin bütün
engellemelerine rağmen 47. Yolun güvenliğini sağlamış olmasıdır.
47. yol stratejik bir öneme sahiptir. DAİŞ’in Irak merkezi
Musul ile Suriye merkezi Rakka arasındaki bir köprüdür 47. yol. YBŞ 47. Yolun
denetimini sağladıktan sonra KDP yetkililerinin hedefi haline geldi. Burada
sorulacak bir sürü soru ve kafalarda kalan bir yığın soru işareti oldu. Global
çete örgüt DAİŞ’in denetiminde olan yol YBŞ güçleri tarafından büyük bir
kahramanlıkla temizlenip DAİŞ’e büyük bir darbe vurulurken, KDP yetkilileri
kalkıp YBŞ’nin bu operasyonunu eleştiriyorlar.
Operasyona katılacağı düşünülen Haşdi Watani güçleri Türk
askerlerinin de konumlandığı Başika bölgesinde ve Maxmur cephesinde
bulunuyorlar.
Başlatılan ancak kısa bir süre sonra durdurulan operasyonda
yer aldığı dile getirilen Haşdi Watani sonradan ortaya çıktı ki Maxmur
cephesinde operasyona katılmamış. Maxmur cephesinde yaklaşık 1 ay önce Kermirdê
ve Kudilê köylerine bir operasyon düzenlenmişti. Haşdi Watani bu operasyonda bu
iki köyü DAİŞ’ten temizlemiş ancak ikinci günün gecesinde DAİŞ’in saldırısı
sonucu onlarca ölü ve yaralı vererek köyleri terk etmek zorunda kalmışlardır.
Haşdi Watani ABD, KDP ve Türkiye tarafından destekleniyor.
Basında da çıkan haberlere göre bir kısmının maaşı Türk devleti tarafından
veriliyor. Buradan da anlayacağımız üzere eğer KDP ve Türk devleti operasyonla
Musul kentine girmeseler de fiili olarak orada olacaklardır. Nuceyfiler
üzerinden örgütledikleri Haşdi Watani KDP ve Türk devletinin ajan gücü
konumundadır.
DAİŞ’in Musul’a saldırısından sonra bu güne kadar sürekli
gündemde olan ve tartışmalara en çok konu olan önemli güçlerden bir tanesi de
Haşdi Şabi güçleridir. Haşdi Şabi güçleri Şiilerden oluşan sayıları 100 bini
bulan büyük bir milis örgütlemesi olarak biliniyor. Terör örgütü DAİŞ’in 10
Haziran 2014’de Irak’ın en büyük kentlerinden Musul’u ele geçirmesinin
ardından, dini lideri Ayetullah Ali es-Sistani, Haşdi Şabi’nin kurulması
çağrısında bulunmuştu. Yüzbinlerce Şii Haşdi Şabi’ye katılıp cephede savaşmak
için kabul merkezlerine başvurmuştu. Haşdi Şabi Irak ordusu ile DAİŞ’e karşı operasyon
yaptığı bölgeleri talan etmiş ve buda tepkilere neden olmuştur. Bir süre önce
Haşdi Şabi’nin Musul operasyonuna katılacağına kesin gözüyle bakılırken, son
yapılan tartışmalar katılmayacağı yönünde ağır basmaktadır. Haşdi Şabi İran
devletinin denetimindedir. Buda, Musul operasyonuna katılmasına engel olan
nedenlerden bir tanesidir. Haşdi Şabi’nin Musul operasyonuna katılıp sonrasında
Musul’da söz sahibi olması İran’ın Musul’da söz sahibi olması anlamına geliyor.
Hal böyle olunca Sünni ittifak Haşdi Şabi’nin Musul operasyonuna katılmasına
karşı çıkıyor.
İleride çıkar çatışmalarının ne düzeyde olacağı ve
dengelerin nasıl oturacağını şimdiden görmek mümkün olabilir. Irak ve Suriye’de
çatışma halinde olan ve bazen de çıkarlar temelinde ortak zeminde hareket eden
Sünni ve Şii blokun Suriye’de derinleşen çatışmaları Musul üzerinden daha da
derinleşecektir.
Şuan yürütülen savaşa koalisyon güçleri büyük destek
sunarken dengelere göre hangi gücün (Irak, Suriye, DAİŞ, Peşmerge, YBŞ) nerede,
ne zaman ilerlemesi gerektiğinin hesabını da çok iyi yapmaktadırlar. Planları
her zaman başarıya ulaşmasa da kendi çıkar ilişkilerine göre bölge güçlerini
dengeleyip ona göre her kesimi yönlendirme ve kullanma amacı güdüyorlar. Bu
güçlerin kendilerini sadece Koalisyon güçlerine göre ayarlamaları ve
planlamaları uzun vadeli bir başarının olmayacağına katkı sunarlar. Sonuç alıcı
bir operasyon ve başarının olabilmesi için DAİŞ’e karşı kimlerin başarılı
olabilecekleri tespitinin yapılması gerekiyor. Bu konuda kendini ispat etmiş ve
sonuç almış güçlerin kimler olduğu da herkes tarafından bilinen bir
gerçekliktir.
Aram Serhat
Kürdistan Stratejik
Araştırmalar Merkezi
www.lekolin.com –
www.lekolin.org – www.lekolin.net – www.lekolin.info – www.navendalekolin.com
0
21
TR
:” ”
:””
” “,” ”
:” ”
