Çareseriya Sûriyê: Êdî Wê Pêkhate Xwe Bi Xwe Birêve Bibin

Ji aliyekî ve aloziya Sûriyê ya bi dawîkirina çeteyan li axa Sûriyê
lez ber bi pêşketinan ve diçe, ji aliyê din ve jî rola dewletan di çaresekirina
aloziya Sûriyê de di qadê de zêde dibin. Tewazinên dewletên  navnetewî di Sûriyê de dikeve qonaxeke nû.
Piştî hevdîtina di navbera Pûtîn û Trump de qonaxa nû ya dewletên navnetewî wê
ji rola hin dewletan di Sûriyê de kêm bike û wê ji yê hin dewletan zêde bike.

Operasyona Idlibê bi xwe re pêşketinên ku wê bibe sernava hin
lihevkirin û hin lihevketinan. Niha operasyona Idlib di destpêka xwe de ye ger
li hevkirinên heyî berdewam bikin wê bandoreke mezin li ser têkiliya di navbera
Tirkiyê û Rûsiye de bike. Bi vê re ya girîng ew e ku êdî Erdogan nikare bajarên
ku dagir kiriye biparêze û wê ji bin serweriya wî derbikeve, ya sereke jî Efrîn
e. 

Lihevkirina Rûsya û Tirkiyê Di Xeteriyê De Ye

Weke ku tê zanîn ketina tirkan Sûriyê û hewildana xwe
dorfireh bicihkirin bi biryara Rûsya bû. Lihevkirina Tirkiyê û Rûsya ya derbarê
mijara Cerablûs û Bab li beramberî Heleb hişt ku tirk derbasî Sûriyê bibin,
tabî bi biryara vekişîna çeteyên ku dewleta tirk wan birêve dibe ji derdor
Heleb, piştre mijara valakirina Dareya û hemî çeteyên wir rêbikin Idlibê,
piştre jî dayîna Xuta li beramberê Efrîn pêk hat. Lihevkirina di van hemû
mijaran de destek da tirkan ji bo xwe di Sûriyê de bi cih bikin û dorfireh
bikin. Bi biryara rejîmê ya operasyona Idlibê re ev lihevkirin di xeteriyeke
mezin de ne.

Idlilb Piştî Dera, Reqa û Dêre Zor Navenda Bingehîn a
Çeteyan e

Di sala 2015`an de idlib kete destê çeteyên girêdayî dewleta tirk.
Idlib weke Dera, Reqa û Dêra Zor navendeke bingehîn a çeteyên dewleta tirk bi
taybet Cebhet El-Nusra bû. Reqa, Dera, Dêra Zor ji destê çeteyên dewleta tirk
derketin û çete di wan bajaran de têk çûn û gefên giran li dewleta tirk hat kirin.
Niha hemî çav li ser Idlib in. Her wiha hemî deng di Idlib de bilind dibin û
dibin yek. Niha Idlib mijareke ji mijarên ku çareseriya Sûriyê tê de zelal dibe
ye. Bi operasyona Idlibê re dagirkerî wê di Cerablus, Ezaz û Efrînê de bi dawî
bibe. Di Idlib de dagirkerî û dewleta tirk ji ser axa Sûriyê bi awayekî giştî
bi dawî dibe û aloziya Sûriyê wê çareser bibe.

Piştî Derea navenda bingehîn a çeteyên dewleta tirk Idlibe,
gengeşeyên heyî derbarê operasyona rêjîmê li ser idlibê xofeke mezin dixe dilê
dewleta tirk. Hesabên Erdogan li ser Sûriyê hêdî hêdî li Erdogan berovajî
dizîvire. Bi dawîbûna çeteyên Erdogan di Idlibê de tê wateya bi dawî bûna Erdogan
û çeteyên wê bi giştî di Sûriyê de. Rewşa herî xirap niha Erdogan tê de derbas
dibe di milekî de Amêrîka dev jê ber dide û cezayan lê ferz dike û di milê din
de jî çeteyên ku avakirine ji bin serweriya wî derdikevin û her roj di navbêra
wan bixwe de pêvçûn rû didin. 

Pêşketinên Di Sûriyê de, Ne Li Gor Hesabên Erdogan in

Erdogan xwe di rewşeke pir xirap de dibîne, dîn û har bûye nizane
çawa pêşî li vê êrîşê bigire. Berjewendiyên wî têk diçin. Carekê daxuyanî da û
got ev lihevkirin wê bandora xwe li Asîtana bikin. Jixwe  encamên ku ji Asîtana derbikevin niha biryarên
wê tên dayîn û dikevin meriyetê.

Derdê Dewletên Navnetewî Bi Dawî Kirina Çeteyan e

Dewletên navnetewî hemî derdê wan niha ewe ku dawî li çeteyên ku
xeteriyê li ser dewletên wan ji bo dema pêş ava dikin xira bibin û dawî lê
bînin. Bi taybet piştî lêkolîna endamên istîxbarata wan ser vegera jinên DAîŞ`ê
yên biyanî welatên xwe. Bi van lêkolînan re wan fam kir ku pêwîste beriya ku
DAîŞ li welatên wan jî belav bibin û bibin belayî serê wan çareseriya herî rast
bi dawî kirina wan çeteyan li ser erdê Sûriyê ye. Ger ev hêzên çete li erdê Sûriyê
neyên paqijkirin wê li her derê belav bibin.

Erdogan Ditirse Ku Çeteyên Avakirine Bibin Belayî Serê Wî

Erdogan jî niha di wê zanebûnê de ye ku çeteyên bi destê xwe
avakirine wê bibin belayî serê wî û Tirkiyê. Ji ber vê yekê niha hewil dide bi
xwe jî ji hin çeteyên ku perspektîfên wî guhdar nakin tesfiye bike û ji wan
xilas bibe. Dema çete di idlibê de jî bi dawî bibin deriyê herî nêz ji wan re
deriyê Tirkiyê ye. Erdogan jî êdî nikare ji vê rewşê xilas bibe. Bê guman ew
hîn jî hin hêviyên wî hene ku beşeke ji axa Sûriyê tevlî axa Tirkiyê bike, ji
ber vê hêviya xwe jî hin hewildanên weke guhertina navên fesîleyên xwe, gelê Xuta
ji Efrîn derxistin, xwe weke dij terror dide xuya kirin û li hember Heyet Ehrar
El-Şam û Cebhet El-Nusra şer îlan kir. Lê êdî lîstokên Erdogan û siyaseta wî
deşîfre bûye û her kes rastiya wî dît.

Lihevkirinên Heyî Wê Di Sûriyê de Bibin Xwedî Statu

Idlib wê rola çareserkirina aloziya Sûriyê bileyize. Ji ber vê yekê
ev lihevkirina di navbera hêza xeta siyemîn a ji gelê Rojava yên bakurî Sûriyê
pêk tê û nûnerên hikumeta Sûriyê li ser rêveberiyek ne navendî wê di vê
pêvajoyê de bibe xwedî statu. Ev jî wê ji bo
têkoşîna gelan li Sûriyê û Rojhilata Navîn destkeftiyeke mezin a dîrokî be. Her
wiha wê ji bo xeta ku xwe dispêre vîna gelan li hemberî sîstemên destpot
serkeftinek mezin be.

Cînda Baran

0

21

KO

:” ”

:””

” “,” ”

:KO

Navenda Lêkolînên Stratejîk a Kurdistanê

www.lekolin.com – www.lekolin.org – www.lekolin.net –
www.lekolin.info -www.navendalekolin.com -http://kursam.org/index.html-
http://kursam.net/index.html

0

21

TR
KO

:” ”

:””

” “,” ”