Sitemiz Lekolin.org, dosyanın birinci bölümünde işgalci Türk devletinin Başûr Kürdistan’daki askeri üslerine dair eski-yeni ve gizli üslerini harita üzerinden tek tek ortaya koymuştu. İkinci bölümde ise bu üsler üzerinden işgalci TC’nin topluma, coğrafyaya, yasaklı silahların kullanımına ve köylerin boşaltılmasına yönelik saldırılarını ve savaş suçları ele alınıyor. Ayrıca, Önder Apo’nun çağrısıyla PKK tarafından 1 Mart’ta ilan edilen ateşkese yanıt olarak, TC’nin özellikle Medya Savunma Alanları ve Başûr Kürdistan halkına yönelik bu üsler üzerinden katliamlara devam ediyor.
Önder Apo’nun çağrısı ve PKK’nin ateşkes açıklaması kamuoyu tarafından olumlu karşılanmış, tüm gözler Türk devletinin nasıl bir yanıt vereceğine çevrilmişti. Bu bağlamda, hem Türkiye parlamentosunun devreye girerek siyasi demokratikleşmeyi sağlaması hem de askeri saldırı ve operasyonların durdurulması gerektiği yönünde çeşitli tartışma ve değerlendirmeler yapıldı. Bu temelde, Türk devletinin başta Başûr Kürdistan olmak üzere askeri operasyonlar, saldırılar ve eski-yeni inşa edilen üslerin boşaltılıp boşaltılmayacağı vb soruların nasıl cevap verileceği merak konusu.
SINIR İHLALİNİ NORMALLEŞTİRDİ VE YASAKLI KİMYASAL SİLAHLAR KULLANMAYA BAŞLADI
İşgalci TC, 2017 yılında Xakûrkê bölgesine yönelik saldırılarla KDP’nin yardımıyla sınır ihlalini meşrulaştırdı, yani bunu kendine bir hak olarak gördü. Bu tarihten itibaren KDP’nin çeşitli açıklamalarla tüm saldırıları meşru göstermesinden aldığı destekle, artık günlük olarak sınır ihlalini olağan hale getirdi. Bu saldırıların boyutu, zamanla “sınır koruma” adı altında genişletildi ve savaş/insanlık suçları seviyesine ulaştırıldı.
2023 yılında ise işgalci TC’nin savaş suçları artık zirveye ulaştı. Avrupa Parlamentosu milletvekilleri, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’ne (OPCW) çağrıda bulunarak, işgalci TC’nin kimyasal silah kullanımına dair raporları acilen incelemesini talep etti. Halk Savunma Merkezi Karargah Komutanlığı (HSM), işgalci Türk Ordusu’nun 14 Nisan 2022’de Zap, Avaşîn ve Metîna’yı hedef alarak başlattığı işgal operasyonunun bir yıllık savaş bilançosunu açıkladı. Bir yıllık bilançoya göre, Güney Kürdistan bölgeleri 3 bin 730 kez fosfor topları, yasaklanmış bombalar ve kimyasal silahlarla bombalandı. 14 Ocak 2023’te Iraklı Parlamenter Soran Omer, Türkiye Devleti’nin Kürdistan Bölgesi’nde kimyasal silah kullandığına dair bazı belgeler paylaştı. Soran Omer, bu belge ve raporların teslim edilmesinin ardından Irak Başbakanı’nın Dışişleri Bakanlığı’na kimyasal silah kullanımı hakkında araştırma yapması talimatı verdiğini duyurdu. Soran Omer, belgelerinde, Federe Kürdistan Bölgesi’ni ziyaret eden kimyasal silah uzmanlarına dikkat çekti ve KDP’nin iki kimyasal silah uzmanının bölgede araştırma yapmasına izin vermediğini belirtti. Kasım 2023’te Türkiye Tabipler Birliği (TTB) Başkanı Şebnem Korur Fincancı, Türk ordusunun Kürt gerillalarına karşı kimyasal silah kullandığına dair “iddiaların” araştırılması gerektiğini söylediği için tutuklandı. 2024’te ise işgalci TC’nin, elindeki en gelişmiş savaş teknolojisi olan taktik nükleer bombaları, patlayıcıları ve uluslararası yasalarca kullanımı suç sayılan yasaklanmış kimyasal silahları pervasızca kullandı ve defalarca sivilleri katletti. HPG’nin 2024 bilançosuna göre, Türk işgal ordusu 992 kez yasaklanmış bomba ve kimyasal silah kullandı.
Raporun ana hatları ise şöyle:
Askeri operasyonlar nedeniyle 88 saldırıda en az 98, en fazla 123 sivil katledildi.
Sivillere zarar veren olayların en çok 2020 ve 2021 yıllarında gerçekleşti. Bu dönemde en az 40 saldırı düzenlendi.
Türk Silahlı Kuvvetleri’nin saldırılarında, hayvanlarını otlatırken veya tarım işleri yaptığı sırada 55’ten fazla çiftçi ve hayvan besici hayatını kaybetti onlarca kişi de yaralandı.
Katliamlarda hayatını kaybedenlerin yüzde 13’ü kadınlardan oluşurken, en az 6 çocuk katledilirken, 14 çocuk ise yaralandı.
Aynı dönemde yaklaşık 500 köy boşaltıldı. 2017-2018 yıllarında Türk ordusu hava saldırıları ve diğer yöntemlerle köyler, bahçeler, tarım alanları ve halkın kamplarını hedef aldı, 30 sivil katledildi. Önceki yıllardan farklı olarak, Türk ordusu ilk kez Güney’in 200 kilometre içinde, Doğu sınırında yer alan Asos Dağı’nı bombaladı.
15 Haziran 2024’te Türk işgal ordusu, Berwarî bölgesinde Metîna Dağı’nı tamamen ele geçirmek ve Garê Dağı hattını kontrol altına almak için yeni bir askeri operasyon başlattı. Operasyon hava ve kara yoluyla başlatıldı; başlangıcından bu yana bin 250’den fazla asker, 300 zırhlı araç ve askeri araç Başûr Kürdistan topraklarına girdi. Operasyonun ilk ayında işgalci Türk ordusu, Başûrê Kürdistan’da 381 saldırı ve bombardıman gerçekleştirdi; bunların çoğu savaş uçaklarıyla, bir kısmı ise patlayıcı yüklü insansız hava araçlarıyla yapıldı. İşgal saldırıları sonucunda siviller göç etmek zorunda kaldı, tarım ürünleri ve köylülerin geçim kaynakları yok oldu, meyve bahçeleri ve tarım arazileri tahrip edildi, çevre harap oldu ve siviller yaralandı.
2024 yılın başında işgalci TC ordusu, Başûrê Kürdistan bölgesinde yeni operasyonunun hazırlık aşamasına başladı ve bu süreçte 9 sivil katledildi. Operasyonun ikinci aşamasında ise 35 sivil katledildi, 25 sivil yaralandı. İşgalci TC’nin son olarak Amediye’ye bağlı Guherzê, Belavê ve Merstek köyleri ile Dêralûk kasabasına yönelik saldırılarıyla, Behdinan’dan Bradost’a kadar 168 köy boşaltıldı.
İşgalci TC, 2024 yılın başından bu yana Başûrê Kürdistan’a 2 bin 76 saldırı düzenledi. Bu bombardımanlarda 68 bin hektardan fazla arazi ve orman yandı. Sadece 15 Haziran-11 Temmuz 2024 arasında Duhok ve Amediye’deki köyler 350’den fazla kez bombalandı. Ayrıca Türkiye, Duhok iline 15 kilometre, Sidekan bölgesine ise 45 kilometre girerek bu alanlarda şimdiye kadar 358 kapsamlı bombardıman gerçekleştirdi. Bu bombardımanlar sonucunda 20 bin dönümden fazla tarım arazisi, özellikle Amediye bölgesindeki Guherzê, Balavê, Barçe, Sergele, Kanê ve Aşke Dere köylerinin yüzde 48’i yandı.
CPT Irak’taki heyeti, 2022’de “Türkiye’nin Kuzey Irak’taki Askeri Operasyonlarının Sivil Kayıpları” başlıklı bir rapor yayımladı. Rapora göre, 2015’te “Çözüm Süreci”nin sona ermesinden 2021’e kadar 123 sivil öldürüldüğünü açıkladı.
KİMYASAL SİLAH KULLANIMINI DA NORMALLEŞTİRMEK İSTEDİ!
İşgalci Türk devleti, 1990’lardan beri gerilla güçlerine karşı kimyasal silahlar kullanıyor ve 2021’de Avaşîn ve Zap bölgelerinde başlattığı işgal saldırılarıyla kimyasal silah kullanımını en yüksek seviyeye çıkardı.
İşgalci TC’nin kimyasal ve yasaklanmış silah kullanım bilançosu şöyle: HPG’nin 2021 verilerine göre, işgal ordusu Siyan, Mamreşo, Zendura, Girê Sor ve Werxelê’de 367 kimyasal ve yasaklanmış silah kullandı. Bu saldırılar sonucunda 44 gerilla şehit düştü. 2022’de ise Medya Savunma Alanları ve Güney Kürdistan’da 3 bin 280 kez kimyasal ve yasaklanmış silah kullanıldı. 5 Kasım 2022’de, Zap’a bağlı Amediye ilçesinin Şêladizê nahiyesindeki Saca köyü bölgesinde, Türk işgal ordusunun kimyasal silahlı saldırısı sonucu, Şehit Xursî savaş tünellerinde 11 Kürdistan özgürlük gerillası şehit oldu. Aynı dönemde, Duhok’un kuzeydoğusundaki Etrûş nahiyesine bağlı turistik Wadî Bidol bölgesinde, kimyasal silah kullanımı nedeniyle nehir yakınlarında 15’ten fazla yabani hayvan cesedi bulundu.
1991-2024 yılları arasında Başûrê Kürdistan’da 344 sivil öldürüldü. CPT, 24 Ağustos 2024’te yayımladığı raporunda, 1991-2024 yılları arasında işgalci TC’nin işgalci saldırılarında Başûrê Kürdistan’da 344 sivilin öldürüldüğünü ve 358 sivilin yaralandığını belirtti. Rapora göre, 1991-2024 yılları arasında 59 çocuk hayatını kaybetti, 115 çocuk yaralandı. Toplamda 194 çocuk bu saldırılardan zarar gördü. Bölgede en az 170 köyün boşaltıldığı, 602 köyün ise göç tehdidi altında olduğu ifade ediliyor. Halkın çoğu saldırılara karşı savunmasız, köylerini terk edip göç etmek zorunda kaldı. Birleşmiş Milletler Göç Ajansı (BM), son 9 yılda 750 bin 498 Irak vatandaşının Avrupa Birliği ülkelerine göç ettiğini bildirdi; bunların çoğu Duhok, Hewlêr, Süleymaniye, Musul ve Kerkük’ten olduğu belirtildi.
1 MART ATEŞKESİNDEN SONRA TC’NİN SALDIRI BİLANÇOSU
Özgürlük gerillalarının 1 Mart’tan sonraki ateşkes pozisyonuna rağmen, işgalci Türk devletinin saldırı bilançosu şöyle:
Mart ayının kapsamlı savaş bilançosu şu şekilde:
-Savaş Uçakları Saldırıları: 169
-Helikopter Saldırıları: 98
-Kimyasal Silah Saldırıları: 11
-Patlayıcı Drone Saldırıları: 9
-Yasaklanmış Patlayıcı Saldırıları: 9
-Top, Silah ve Obüs Saldırıları: 11 bin 289
NİSAN AYINDA DA SALDIRILAR DEVAM EDİYOR
1 ve 2 Nisan’da Xakurkê bölgesinin Kendekola, Berê Zînê, Kendekola, Sinînê, Lolan Direniş Alanları 149 kez, Garê bölgesinin Dêreşê, Mijê, Girgaşê, Girê Zengil, Kanî Sarkê, Zêvkê alanları 91 kez, Metîna bölgesinin Serê Metîna, Şêlazê, Bêşîlî Direniş Alanları 35 kez, Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Amediyê Direniş Alanı 688 olmak üzere; toplam 963 kez ağır silah, top ve obüsler ile bombalandı.
Savaş uçağı saldırıları;
-3, 4, 5 ve 6 Nisan’da Garê bölgesinin Dêreşê, Yekmalê, Girê Kun alanları 8 kez, Xakurkê bölgesinin Sinînê Direniş Alanı 1 kez, Metîna bölgesinin Şêlazê, Dergelê, Bêşîlî Direniş Alanları 4 kez olmak üzere; toplam 13 kez savaş uçakları ile bombalandı.
Ağır silah, top ve obüs saldırıları;
-4 ve 5 Nisan’da Xakurkê bölgesinin Berê Zînê, Şehîd Şerîf, Lolan, Sinînê Direniş Alanları 44 kez, Garê bölgesinin Mijê, Girgaşê, Dêreşê, Girê Kun, Girê Zengil alanları 46 kez, Metîna bölgesinin Şêlazê, Serê Metîna, Dergelê, Şêlazê Direniş Alanları 90 kez, Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Amediyê, Girê Bahar Direniş Alanları 513 kez olmak üzere; toplam 693 kez ağır silah, top ve obüsler ile bombalandı.
İŞGALCİ TÜRK ORDUSU YİNE KİMYASAL GAZ VE FOSFOR BOMBALARI KULLANDI
-7 Nisan’da Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Bahar Direniş Alanı’ndaki tünelleri, Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Amediyê Direniş Alanı’ndaki tünelleri ve yine 8 Nisan’da Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Amediyê Direniş Alanı’ndaki tünelleri 5 kez yasaklı patlayıcılar ile bombalandı.
Savaş uçağı saldırıları;
-5, 6 ve 7 Nisan’da Xakurkê bölgesinin Sinînê, Berê Zînê Direniş Alanları 2 kez, Garê bölgesinin Zêvkê, Heftebax, Girê Kun, Mêranê, Girê Sîser alanları 6 kez, Metîna bölgesinin Bêşîlî Direniş Alanı 1 kez, Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Bahar Direniş Alanı 4 kez olmak üzere; toplam 13 kez savaş uçakları ile bombalandı.
-7 Nisan’da Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Bahar Direniş Alanı 12 kez saldırı helikopterleri ile bombalandı.
İşgalci TC ordusunun ağır silah, top ve obüs saldırıları;
-5 – 9 Nisan tarihleri arasında Xakurkê bölgesinin Berê Zînê, Kendekola, Lolan Direniş Alanları 88 kez, Garê bölgesinin Ergenê, Kanî Sarkê, Zêvkê, Girê Kun, Dêreşê, Mijê, Girgaşê, Yekmalê, Girê Zengil alanları 182 skez, Metîna bölgesinin Serê Metîna, Bêşîlî, Şêlazê Direniş Alanları 116 kez, Şehîd Delîl Batı Zap bölgesinin Girê Bahar, Girê Amediyê Direniş Alanları 432 olmak üzere; toplam 818 kez ağır silah, top ve obüsler ile bombalandı.
Türk ordusunun bir aylık ateşkes dönemindeki saldırılarına baktığımızda; bu kadar çok saldırı gerçekleştiren bir gücün, savaşı sona erdirmek değil, devam ettirmek istediği açıkça görülüyor. Aksi olsaydı, ateşkes pozisyonundaki bir güce karşı bu denli hava ve kara saldırıları yapmazdı. Bu da savaşın devamına yönelik bir tutum ve ısrar olduğunu, durdurulmasına yönelik bir niyetin olmadığını gösteriyor.
Aras ŞAHO
