İstastiklerle Efrin Gerçekleri: Efrîn’de Demografya Değişiyor -1

Dünyanın izlediği, devletlilerin
saf tuttuğu Efrîn saldırılarında istatistiklere yansıyanlar, 21’inci yüzyılda
halkların yaşam, inanç, topraklarının nasıl yok edildiğini ortaya seriyor.

Suriye iç savaşının tarafı
olmadan 2012 Temmuz’unda ilan ettiği öz yönetim ile ülkenin en huzurlu,
savaşsız bölgesi olarak Suriye içindeki göç hareketlerinin durağı haline gelen
Efrîn, Kürt ağırlıklı, barındırdığı Arap, Ermeni, Türkmen halklarının barınağı
oldu. İslam, Êzidî, Hristiyan inançlarına sahip olan halklar, ördükleri
eşitlikçi sistem ile Demokratik Ulus toplumunun temellerini oturttu.
Oturdutulan demokratik sistem dünya insanlığının dikkatini çekince, hegemonik
güçler bölge aktörleri ile sisteme müdahale etti. Kürtlerin kazanımlarına karşı
değişmez saldırgan tavrını koruyan Türkiye, bu konuda görev aldı. 18 Ocak 2018
tarihinde Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) bağlı 72 uçak, Efrîn topraklarını ve
yaşayanlarını bombardımana tabi tuttu. El Kaide uzantılı El Nusra, DAİŞ
artıklarını da barındıran selefi Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) gruplarını önüne
katan TSK, kadın, çocuk ayırmaksızın yüzlerce sivili öldürerek, 18 Mart’ta
Efrîn kent merkezine girdi. Sisteminin yayılmasından korkulan Efrîn’e saldırılara,
Rusya taraf olurken, ABD, AB, BM ise sesiz kalarak onay verdi.  

Suriye iç savaşında 7 yıl boyunca
başta El Kaide uzantıları olan DAIŞ, El Nusra olmak üzere, OSO grupları sürekli
saldırı düzenlese de farklı inanç, halk ve etnik grupların yönetimi ile
yaşanılır bir kent haline gelen Efrin, her ne kadar sığınmacıların durağı olsa
da devletli yapılar tarafından “Kurban” seçildi.

AKP Genel Başkanı ve
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Kuvay-i Milliye , “Ordumuz diyerek
TSK’nın önüne sürdüğü OSO gruplarına, katliam, göçertme, talan, demografik
yapıyı değiştirme fillleri ile işgal görevi verildi.

İki ay boyunca Demokratik Suriye
Güçleri (QSD) öncülüğünde, işgal harekatına karşı amansız bir direniş veren
halklar, tarihe “Çağın direnişi” adıyla direniş mirası bıraktılar.
Efrîn kent merkezine kadar direnerek çekilen halklar, QSD tarafından
soykırımdan korunmak amacı ile daha güvenli Şehba Kantonu, Halp, Minbic
bölgelerine tahliye edildi. Halkları tahliye eden YPG/YPJ öncülüklü QSD ise,
direnişin niteliğini değiştirerek Mart’tan bu yana “Vur-kaç” taktiği
ile TSK ve ÖSO’ya cevap vermeye devam ediyor. Öte taraftan işgal güçleri ise,
dünyanın gözü önünde Efrîn topraklarında sicillerine her gün yeni bir suç
ekliyor.

İnsanlığa karşı işlenen bu suçlar
irdelendiğinde, istatistiklere şu veriler yansıyor:

GUTA’DAN 41 BİN ÖSO VE AİLESİ
TAŞINDI

Efrin’i terk etmeyen yurttaşlar
18 Mart’la birlikte işkence, baskı, kaçırma, öldürme ile göçe zorlandı. Yaşam
alanı bulamayıp göçe zorlanan Efrînlilerin yerine, Rusya ile varılan antlaşma
gereği Guta’dan tasfiye edilip taşınan selefi ÖSO’cu ve ailelerinin sayısı 41
bini buldu. Bu sevkiyat halen devam ediyor. Guta’dan getirilen Feyleq El
Rehman, Ceyş El İslam, Tahrir El Şam ve Ehrar el Şam grupları, Efrînlileri
zorla çıkartma, “Ganimet” adı altında tüm malları talan etme, karşı
çıkanlara işkence, kaçırma, işkence etme, mezarlıklar, tarihi ve kutsal yerleri
tahrip etme ve çalarak satma, Arapça ve Türkçe dillerini dayatma, Kürtçe dilini
yasaklama, Erdoğan’ın posterleri ve Türk bayraklarını dağıtma ve her yere asma
mecburiyeti, Alevi ve Êzidi yerleşim yerlerini tamamen tahrip etme görevleri
ile demorafyanın değişimi amaçlandı.

Guta’dan getirilen ÖSO’cu ve
ailelerinin yerleştirildiği yerler

Cindirês ilçesi  

1-Telef: Askeri bölgedir,
sivillerin yaklaşması yasak

2-Kefer Zeyt: 150 hane, Guta’dan
getirilen 4 aile yerleştirildi

3-Kanî Gewrik: TSK’ya ait askeri
bölge

4-Qicuma köyü: 35 hane, Guta’dan
5 aile yerleştirildi

5-Aşkana Rojhilat köyü: 80
haneli, Guta’dan 3 aile getirildi

6-Gewrikê köyü: 160 haneli,
Guta’dan 7 aile yerleştirildi

7-Feqîra köyü: 80 haneli,
Humus’tan 15 aile, Guta’dan 5 aile yerleştirildi

8-Bircikê köyü: 30 haneli,
Humus’tan 4 aile yerleştirildi

9-Meska Jorîn köyü: 57 haneli,
Guta’dan bir aile yerleştirildi

10-Dêr Belût köyü: 100 haneli,
Humus’tan 10 aile yerleştirildi

11- Diwan köyü: 25 haneli, Guta
ve Humus’tan 18 aile yerleştirildi

12- Celemê köyü: 930 haneli,
Guta’dan 100 aile ve Humus’tan 25 aile yerleştirildi 

13-Çeqala köyü: Guta’dan 40 aile
yerleştirildi 

Şêrewa ilçesi:

1-Şadîra köyü: 160 haneli,
Guta’dan 6 aile yerleştirildi

2-Xerzawiya köyü: 400 haneli,
Gutadan 200 aile, Duma 15 ve Halep’in Qibtan Cebel köyünden 3 aile
yerleştirildi

3-Birc Ebdula köyü: 350 haneli,
Guta’dan 50 aile yerleştirildi

4-Basûta köyü: 460 haneli,
Gutadan 110 aile yerleştirildi

5-Basûfan köyü: 250 haneli,
Guta’dan 50 aile yerleştirildi

6-Birc Heyder köyü 150 haneli,
Guta ve Nebîk bölgesinden 30 aile yerleştirildi

7-Berad köyü: 450 haneli, Gutadan
20 aille yerleştirildi

8- Birc Silêman köyü: 30 haneli,
Guta’dan 8 aille yerleştirildi .

Mabata ilçesi

1-Mîrkan köyü: Guta’dan 50 aile
yerleştirildi

2-Sariya köyü: Gutadan 4 aile
yerleştirildi

3-Habo köyü, Guta-9 aille
yerleştirildi

4-Şeytana köyü: Duma’dan 6 aille
yerleştirildi

 5-Gewrika Jêrîn köyü: Guta’dan 3 aile
yerleştirildi

6-Gewrika Jorîn: Guta’dan 4 aille
yerleştirildi

7-Erba köyü: Guta7dan 18 aille
yerleştirildi

8- Bedîna köyü: Guta’dan 23 aille
yerleştirildi 

9-Dimiliya köyü: Guta’dan 9 aille
yerleştirildi

10 Gemruk köyü: Guta’dan 13 aille
yerleştirildi 

YIKILAN VE TAHRİP EDİLEN TARİHİ
YERLER

Darê Tepeleri: 27 Ocak’ta TSK
savaş uçakları tarafından bombalanan Girê Darê köyüne yakın Huri-Mitani
dönemine ait MÖ.700-1200 tarihleri arasında yapıldığı belirtilen tarihi
yerleşim yeri tamamen tahrip edildi. Küçük kent görünümündeki yerleşim yeri
UNESCO tarafından Suriye’nin en önemli tarihi kenti olarak ilan edilmişti. 

Nebî Hûrî “Sîros : Huriler
döneminde M.Ö.2500 yıllarında inşa edilen ve UNESCO tarafından Ortadoğu’da
korunması gereken önemli tarihi yer olarak tanımlanan yer, Kürtler tarafından
Nebî Hurî olarak isimlendiriliyor. Yunanlılar tarafından Seryos denilirken,
kozma ve Demîanos adını taşıyan kilise inşa edildi. Killise de, Seman El Xeyur
adlı bilim insanının defnedildiği biliniyor. 
Büyük bir avlunun bulunduğu küçük kentte, avlu girişinde hamam ve suyu
sürekli sıcak kalan havuz bulunurken, güneybatıda Nebi Huri’nin mezarı olduğu
yapılan kazılarda ortaya çıkmıştı. Mezar, 6 köşe olurken mezarın bulunduğu
avluya yakın M.S 1859 yıllında camii inşaa edilmiş. Bu tarihi kent TSK savaş
uçakları tarafından 3 kez bombalandı ve OSO tarafından atılan havan ve obus
toplarıyla yıkıldı. 

Kalutê köyünde Romalılara ait
kilise: 

İçinde Kilise ve tarihi eserlerin
olduğu Efrin’in 30 kilometre güneyinde bulunan Kalutê köyü, saldırının ikinci
ve üçüncü gününde uçaklar bombaladı. M.Ö ll. yüzyılda yapılan kilise ve tarihi
yer, daha sonra M.S dördüncü yüzyılda Suriyeli Suryani Qidîs Marmarun adlı
alim, burada yaşadı ve daha sonra Kefer Nebo köyüne yerleşti. İslamiyetin
yayılmasıyla birlikte Hemedaniyanlılar tarafından burası kalleye çevrilmiye
başlandı. Yapılan bombalama ile bu yerleşim yerinin güney tarafı tamamen
yıkıldı. 

Elbîzka köyü: Efrin’in 40 km
kuzeybatısına düşen köyde, Romalılar döneminde olduğu belirtilen kale, kilise
ve kazılarda çıkan tarihi eserler uçak, havan ve obüs atışlarıyla tahrip
edildi. TSK ve OSO grupları tarafından kurulan askeri noktalarla, köye girişe
izin verilmediği öğrenildi.

Kolpe köyü: Efrin’in 15 km
güneydoğusuna düşen köyde, Mitani döneminde yapılan tarihi yerler 28 Ocak’ta
uçaklarla yapılan bombalama yıkıldı. Köyden 8 sivil yaşamını yitirirken 7 kişi
yaralandı.  

TARİHİ ESERLER ÇALINDI,
TÜRKİYE’DE SATILIYOR

Efrîn’in binlerce yıllık tarihi yerlerini
yok etmek amacıyla bilinçli bir şekilde tarihi yerlerin hedef alındığı
belirtilirken, binlerce tarihi eser parçaları ise OSO grupları üyeleri
tarafından çalınarak, Türkiye’de serbest pazarda satıldı. Daha sonra Türkiye
yetkilileri tarafından bunlar engellenmeye çalışılarak, yetkililere bağlı
sımsarlar yoluyla İstanbul, Ankara ve İzmir gibi Türkiye illerine götürüldü. Şu
ana kadar yaklaşık 16 bin parça tarihi eserin Türkiye’ye götürüldüğü
belirtilirken, Suriye Müzahanesi yöneticisi Mehmud Hemûd, belirtilen 16 bin
parça eserin sayısının daha fazla olduğunu, müzahane yönetimi tarafından
kurulan “çalınan eserleri araştırma komitesinin” tam sayıya
ulaşamadıklarını söyledi. Hemud, binlerce eserin Türkiye’deki tarihi eserler
yönetimi denilen bürolarda tutulduğu bilgisini aldıklarını aktardı. 

MEZARLIKLAR YIKILDI

Alınan bilgilere göre, Ramazan
ayında Efrin’in Zêdiyê mahallesinde bulunan Şêx zêd mezarlığı talan edildi,
mezarlar tahrip edildi. Yine Efrîn Cindirês arasında bulunan Ş. Seydo Mezarlığı
da OSO üyeleri tarafından tamamen yıkıldı. Raco Mezarlığı ise iş makinalarıyla
ortadan kaldırıldı. Meydankê yolu üzerinde bulunan Henan Mezarlığı’ndaki Dr.
Nurî Dersimi mezarı yıkıldı.

 ÊZIDİLERE AIT 12 MEZARLIK YIKILDI

Efrin ve çevresinde Êzidîlere ait
12 mezarlık olduğu belirtilirken, bunlar ya yapılan bombardımanlarla, ya da OSO
grupları tarafından tahrip edildi. Tahrip edilen birçok mezarlık da, askeri
noktalar kuruldu. Söz konusu Êzidilere ait mezarlıklar şunlar:  Efrin’in Basufanê köyüne yakın Şêx Berekat Dağı
eteğinde bulunan Şêx Berekat Mezarlığı, Şadiriyê köyü yakınında Şêx Rikab
mezarlığı, Basufan köyü içinde bulunan Şêx Elî Mezarlığı, Qîbarê köyü yakınında
Çelxane Mezarlığı, Idlib’in Etmê beldesine yakın Şêx Kursî Mezarlığı, yine
Qîbarê köyünde Şêx Şemîs Adiya ait mezar, Qestel Cindo köyüne yakın Barsê Xatûn
Mezarlığı, Feqîra köyü yakınında Şêx Seyda Mezarlığı, Meşla köyünde Bîr Cefer
Mezarlığı, Sînka köyünde Şêx Xerbî Mezarlığı, Cirnê köyü yakınlarında Hogir
Mezarlığı.

TSK, Şêx Berekat Dağı eteğinde bulunan
Şêx Berekat mezarlığında askeri üs kurdu.

FARKLI İNANÇLARA FARKLI DİN
DAYATMASI

Efrin’den çıkamayan ya da kalmayı
tercih eden Alevi ve Êzidilere, Müslümanlığın dayatıldığı belirtilirken, kabul
etmedikleri için de hakaret, işkence ve mallarına el koyma gibi uygulamalara
maruz bırakıldıkları öğrenildi. Efrin’de Ezîdilerin yaşadığı 22 köy TSK ve OSO
tarafından tamamen yakılıp-yıkıldıktan sonra girişlere yasaklandı. Bu köylerde
camiler inşa edilmeye çalışıldığı iddia edildi.

Efrin çevresinde 25 bin Êzidinin
müslümanlara birlikte yaşadığı 22 köyün ismi şöyle:   

Basûfanê, Feqîra, Elî Qîna,
Qestel Cindo, Qîbarê, Xezawiye, Buric Ebdalo, Qitmê, Ên Darê, Tirindê, Sînka,
Kefer Zêt, Îska, Şadîr, Kîmarê, Çeqela, Aşka Rojhilat, Baê, Qoçma, Qîle ve
bajarê Cindirêsê. Bunlardan sadece Êzidilerin yaşadığı Elî Qîna ve Qestel Cindo
köylerinde TSK tarafından, askeri üss kurulduğu öğrenildi.

0

21

TR
KO

:” ”

:””

” “,” ”

Kürdistan Stratejik Araştırmalar Merkezi

www.lekolin.com – www.lekolin.org – www.lekolin.net –
www.lekolin.info -www.navendalekolin.com -http://kursam.org/index.html-
http://kursam.net/index.html

0

21

TR

:” ”

:””

” “,” ”